Een duur ommetje door Wassenaar voor Kroes;
Nieuw licht op de relatie tussen de eurocommissaris en de vastgoedmagnaat Paarlberg

Eurocommissaris Neelie Kroes betrok Jan-Dirk Paarlberg bij 'frauduleuze' beleggingen.

Volkskrant, 8 september 2007

Door John Schoorl en Merijn Rengers

AMSTERDAM/WASSENAAR - Het desastreus verlopen Amerikaanse beleggingsavontuur van Neelie Kroes begon met een ommetje door het Wassenaarse villapark Rijksdorp. Met haar toenmalige partner, ex-minister Bram Peper, liep ze op een avond in 1999 de tuin van haar huis uit, om een rondje te lopen in 'het wijkje', zoals het in Wassenaar wordt genoemd. Ze liep de Bronckhorstlaan uit, richting de Van Bergenlaan, waar de weg omhoog slingert.

Bram Hannink woont al jaren aan de Van Bergenlaan. Hij is een belegger met goede contacten in de Verenigde Staten. In het ommetje van Kroes door Rijksdorp werd hij het vaste aanlegpunt voor een praatje en een borreltje.

Zoals je aan buren ook vertelt waar de beste haring of de beste rookworst te koop is, zo vertelde Hannink op een avond aan de tafel in zijn tuin over een mooi beleggingsproject aan de oostkust van de Verenigde Staten.

Kroes, op dat moment president van Universiteit Nyenrode, was zeer geïnteresseerd. Hannink, die opereert via een aantal beleggings-bv's was niet zomaar een financieel adviseur, wist Kroes. Hij kende veel mensen en had een mooi samengesteld netwerk van zakenmensen die ertoe deden. Zo nu dan vroeg hij hen of ze geïnteresseerd waren in zijn Amerikaanse projecten. Dit alles geheel vrijblijvend en vooral op informele wijze. Morris Tabaksblat, toenmalig bestuursvoorzitter van Unilever deed erin mee. Evenals belegger Oscar Heijn die optrad namens de supermarktfamilie Heijn.

Tabaksblat participeerde een aantal keren in de Amerikaanse investeringsronden van Hannink: 'Ik ken hem al lang. Hij houdt zich sinds 1990 bezig met beleggingen in de Verenigde Staten. Dat is zijn hobby.'

Een belangrijk contact van Hannink was John J.Hassett, een zakenman uit Boston. De vermogensbeheerder pionierde al geruime tijd in de ict-sector en had daar enige faam verworven. Hassett had een aantal kleine bedrijven in teleconferencing (telefonisch vergaderen) samengevoegd en ze voor veel geld verkocht aan een Frans beursgenoteerd bedrijf.

Na deze 'klapper' zamelde Hassett onder meer in Nederland opnieuw geld in. Hij wilde zijn kunstje herhalen van het opkopen, samenvoegen en verkopen of naar de beurs brengen van veelbelovende bedrijven.

Little Harbor Capital en Radius Capital waren de namen van de investeringsmaatschappijen die Hassett hiervoor gebruikte. De bedrijven die hij op het oog had heetten Previsor, EnterpriseFX en NutraExchange.com.

Kroes stapte in 1999 in dit project met haar persoonlijke bv N.S.K. (Neelie Smit Kroes). Zij kende Hannink en wist dat hij iemand als Hassett niet zomaar vertrouwde. Vertrouwen - Kroes zou dit woord in relatie tot deze belegging nog vaak horen.

Vastgoedmagnaat Paarlberg en Kroes werden in die jaren onafscheidelijk en leken elkaar blindelings te vertrouwen, zowel zakelijk als persoonlijk. 'Neelie deed heel veel met Jan-Dirk', zegt David Beesemer, Paarlbergs voormalig rechterhand eerder in de Volkskrant. 'Ze gingen samen op vakantie en naar modeshows. Hij kwam altijd op de Nyenrode-borrels en zij introduceerde hem in het feestjescircuit. Het klikte tussen die twee en zakelijk werkte het enorm goed.'

Kroes zei vorig jaar dat zij Paarlberg voorstelde bij gemeentebesturen, pensioenfondsen en banken. Volgens Beesemer hielp Paarlberg Kroes in ruil voor het lobbywerk met haar financiële administratie en betaalde hij haar overheadkosten.

Ook mocht ze een secretaresse laten werken op het kasteel Bolenstein, het woon- en werkadres van Paarlberg. 'Dat was de deal', aldus Beesemer.

Kroes zei achteraf over haar relatie met Paarlberg dat zij 'erin was getuind', maar de documenten van de rechtbank van Massachusetts vertellen een ander verhaal. In 1999, toen Paarlberg buiten vastgoedkringen nog vrijwel onbekend was, nam Kroes hem op sleeptouw. Zij introduceerde hem bij haar beleggende buurtgenoot Hannink, voor wie vertrouwen de basis was van al het zakendoen.

Dat moest hij ook doen: geld stoppen in Little Harbor, liet ze hem weten. Paarlberg was direct enthousiast.

Volgens een insider zag hij hierin een mogelijkheid om met mensen die ertoe deden in zaken te gaan. Daarmee kwam zijn grote wens, de overstap van de vastgoedelite naar de echte elite, dichterbij. Paarlberg trok snel zijn chequeboek.

Dit alles in het volste vertrouwen, zoals dat ging in Wassenaar. Zo blijkt verder uit het Amerikaanse rechtbankdossier dat Paarlberg geen direct contact had met Hassett en niet precies wist waarin hij zijn geld zou investeren.

De vastgoedondernemer was 'een gekwalificeerd investeerder' en kende 'de risico's', staat in de stukken. Eind 1999 maakte hij 610duizend dollar over, en in maart 2000 weer eens 90duizend dollar naar Radius Capital; een doorstart van Little Harbor.

Het Openbaar Ministerie (OM), dat alle geldstromen van Paarlberg onderzocht, heeft zijn Amerikaanse beleggingen niet toegevoegd aan zijn strafdossier. Dat dossier schetst een beeld van Paarlberg als een man die met één been in de bovenwereld stond, en met de andere in de onderwereld.

Het OM ziet Paarlberg, die op grote schaal zaken deed met de vermoorde Willem Endstra, als de financiële spil in de criminele organisatie van Willem Holleeder. Los daarvan wordt Paarlberg vervolgd wegens grootschalige fraude en valsheid in geschrifte.

Ondanks het vertrouwen van Hannink en de aanbevelingen van Kroes, maakte Paarlberg zich al snel zorgen over zijn Amerikaanse investering. Hij zou member worden van Little Harbor en hij zou een speciale overeenkomst toegestuurd krijgen. Paarlberg begon zich eind 2000 af te vragen waar zijn geld eigenlijk terechtkwam en of Hassett dit wel in de beoogde project stopte.

Toen een eerste antwoord uitbleef, wilde hij zo snel mogelijk zijn geld terug. Hij zag Hassett als 'een fraudeur', als iemand die niet het beste met zijn investeerders voor had. Het vermaarde advocatenkantoor Ropes & Gray uit Boston werd ingehuurd en stelde vast dat de Amerikaanse vermogensbeheerder op tal van terreinen de wet zou hebben overtreden.

Het kwam uiteindelijk na jaren van moeizame communicatie met Hassett niet tot een rechtszaak. De zaak werd in 2004 geschikt. Paarlberg legde zich neer bij zijn verlies, al wil hij niet zeggen hoeveel hij geld hij heeft verloren.

Ook Kroes had financiële pijn van het Amerikaanse project. Haar woordvoerder bevestigt dat zij het verlies op haar beleggingen bij Hassett heeft genomen. In 2002 werd de waarde van haar (Amerikaanse) beleggingen 'tot nul afgeboekt', zegt hij.

Uit de jaarstukken van haar bv blijkt dat de waarde van Kroes' beleggingen in dat jaar met ruim 300 duizend euro afnam.

Met het verdampen van het kapitaal raakte ook het vertrouwen tussen de beleggers zoek. Kroes bemiddelde nog voor Paarlberg bij Hassett, blijkt uit de documenten, maar hij kwam nadien nooit meer bij Hannink langs om over Amerikaanse bedrijven te babbelen.

Wel probeerde Kroes het kortstondig als vastgoedbelegger, maar zonder succes. In 2006 verkocht Kroes twee kantoorpanden die ze vijf jaar eerder van Paarlberg had gekocht met een verlies van 1,8miljoen euro.

Het ommetje hoort binnenkort tot het verleden; Kroes maakte onlangs bekend dat zij haar villa te koop zet. Ze zou - als ze als eurocommissaris is afgezwaaid- het liefst in Amerika gaan wonen.