Auto-avonturen

Vooral in de jaren negentig gold het ooit respectabele Gooise automobielbedrijf Van Asselt ('sinds 1931') als favoriet adresje van crimineel Nederland. Vorig jaar ging het failliet. Waar liep het mis?

Volkskrant, 20 oktober 2006

Door Marc van den Eerenbeemt en Merijn Rengers

Suzanna Lagendijk en haar man Peter deden in juni 2005 iets wat ze normaal nooit zouden doen. De autoliefhebbers op leeftijd blokkeerden woedend de toegang van de Huizense vestiging van autodealer Van Asselt. Bij dat bedrijf had het stel een splinternieuwe Alfa Romeo 156 besteld en betaald. 'Vol verwachting', berichtte De Telegraaf nadien, kwamen zij hun nieuwe wagen ophalen. Maar Van Asselt kon de Alfa niet leveren; de importeur had de auto teruggehaald wegens 'ernstige betalingsachterstanden' bij Van Asselt.

Wat het keurige echtpaar van achter in de zestig -later schadeloos gesteld- niet wist, was dat het autobedrijf ('sinds 1931') een roemruchte geschiedenis kende -vooral in de jaren negentig gold Van Asselt als een van de geliefdste autodealers van crimineel Nederland, of, zoals een betrokkene zegt, 'de pooierbak-verkoper voor de complete penoze'.

In die tijd was Carel Buis er directeur. Op het hoogtepunt, twee jaar geleden, werkten er 230mensen en bedroeg de omzet ruim 60miljoen euro. De directeur is een bekende van justitie. Hij werd in december 1996 aangehouden op verdenking van valsheid in geschrifte en het leveren van 'vervoersfaciliteiten aan meerdere criminelen met reputatie'.

Tot zijn eigen ontzetting vond de ondernemer zichzelf terug in de verdachtenbank met het veronderstelde criminele meesterbrein Etienne U. en diens partners. De relatie van Buis met zijn medeverdachten 'stonk naar fraude en bedrog', vonden de aanklagers indertijd. Zijn 'prestigieuze garage' verkocht volgens hen op uiterst creatieve wijze luxe limousines aan criminele organisaties. Daarbij stelde het bedrijf 'alles in het werk om de identiteit van zijn cliëntèle af te schermen met valse facturen, valse namen en neptransacties'.

Geëmotioneerd verdedigde Buis zich voor de rechtbank. Waarom moest hij zijn showroom verruilen voor de rechtszaal? 'Ik kan niet zien of geld zwart of wit is', zei Buis indertijd over de bedragen waarmee de luxe wagens werden afgerekend. En: 'Ik heb nooit direct een auto verkocht aan EtienneU. Het interesseert me ook niet wat hij doet.'

De speciale verkooptechnieken hadden Buis en zijn bedrijf toen allang een prominente plaats opgeleverd in de berichten van de geheime dienst van de politie, de Criminele Inlichtingen Eenheden (CIE's). Een greep in de persmappen levert bijkans een who's who op van de poldermaffia. Een aantal van de klanten stierf een gewelddadige dood, zoals Cor van Hout, Willem Endstra en de gebroeders Driessen uit Breda.

Of dat veilig zaken doen was, werd bij de politie ook betwijfeld. 'Wil je eindigen als Talsma?', wilden rechercheurs van directeur Buis weten. Jaap Talsma, eigenaar van een aantal Fordgarages, werd in 1993 geliquideerd op de snelweg A2. Hij zou auto's hebben geleast aan Joegoslavische criminelen. De moord is nooit opgehelderd.

De Heinekenontvoerders Willem Holleeder en Cor van Hout huurden volgens Elsevier een Mercedes 300E bij Van Asselt. De huurprijs bedroeg per jaar 142.000gulden (ongeveer 64.000euro). Nadien mochten ze de wagen voor 1gulden kopen. De constructie had als voordeel dat de dealer de transactie, waarschijnlijk met contant geld gedaan, niet hoefde te verantwoorden.

Van een aantal bekende criminelen, zoals de Hakkelaar, werd gefluisterd dat zij in het geheim aandeelhouder waren bij de Van Asselt-bedrijven. Dat gerucht is nooit aannemelijk gemaakt, hoewel ook de Hakkelaar zijn inkopen deed in Naarden. Een aandeel in het bedrijf zou hem overigens wel op één lijn scharen met societyfiguur, kunstliefhebber en kasteelheer Jan Dirk Paarlberg uit Maarssen.

Paarlberg is een groot autoliefhebber, en hij was altijd dik met de dealer. Hij kocht wagens in Naarden en ook zijn personeel, van vastgoedbedrijf Merwede, reed in lease-auto's van Van Asselt. De ondernemer is volgens de curator van het failliete bedrijf in elk geval sinds 2002 zakelijk bij Van Asselt betrokken. Helemaal duidelijk is de begindatum niet; ook het jaar 1996, het jaar van de arrestatie van directeur Carel Buis, wordt genoemd als start van Paarlbergs bemoeienis met de autodealer.

De vastgoedondernemer, die door het OM wordt gerekend tot de organisatie rondom Willem Holleeder, stak volgens justitie circa 10 miljoen euro in het bedrijf. Zelf zegt hij dat dat 'beduidend minder' was, zonder te willen aangeven hoeveel.

Paarlberg kocht met dat geld de helft van de aandelen. Ook een aantal panden waarin de autodealer huist, is van hem. Als gevolg van het faillissement is Paarlberg zeker de helft van zijn investering kwijt. Maar kort voor de ondergang van de autodealer werd door Buis nog snel een paar miljoen euro uit het bedrijf getrokken, transacties die de toorn opwekten van curator Ernst Paul Pandelitschka, die erop moet toezien dat de schuldeisers zo netjes mogelijk worden uitbetaald.

De directie van Van Asselt is voorgedrongen, is de conclusie. Zo zijn de andere schuldeisers benadeeld. Curator Pandelitschka stelt in zijn meest recente faillissementsverslag dat door een serie oneigenlijke transacties tussen bedrijven waarbij Paarlberg en de autodealer betrokken waren, 3,8 miljoen euro aan de boedel is onttrokken.

De omstreden transacties waren het sluitstuk van een op het eerste gezicht normaal faillissement. Carel Buis verslikte zich, blijkt uit de verslagen van de curator, in een ambitieus plan om in korte tijd de hele autohandel langs de snelweg A1, van het Gooi tot aan de Duitse grens, in handen te krijgen.

Met hulp van Fiat Nederland, sinds jaar en dag de partner van het bedrijf, kocht Buis in sneltreinvaart een dealernetwerk aan de verkeers-as naar het oosten. Buis was op dat moment exclusief gerechtigde van Lancia, Alfa Romeo en Subaru, maar handelde ook in Ferrari's, Maserati's en Porsches.

Van Asselt groeide snel, maar de economische recessie leidde tot problemen. Bovendien kreeg Buis heibel met Fiat, dat in de zomer van 2005 zijn dealerslicentie introk. In juni 2005 haalde Fiat negen filialen van Van Asselt leeg, wegens onder meer betalingsachterstanden.

Ook justitie interesseert zich nu voor de kwestie. De recherche die de Holleeder-zaak onderzoekt, heeft een waslijst aan vragen over de betrokkenheid van Paarlberg bij Van Asselt. Voornaamste vraag: waarom stak Paarlberg zo veel geld in een als dubieus bekendstaand bedrijf, terwijl op dat moment de (internationale) zakenwereld aan zijn voeten lag?

In de jaren waarin hij fors in Van Asselt investeerde, was Paarlberg een gevierd ondernemer. De voormalige bankier had fortuin vergaard met de verkoop van het bedrijf Mediamax. Eurocommissaris Neelie Kroes hield kantoor bij hem in Maarssen en ging met hem uit feesten. Paarlberg kwam, mede dankzij Kroes, overal binnen: grote bedrijven, banken en pensioenfondsen waren zeer geïnteresseerd in zijn ideeën; zijn vastgoedbedrijf Merwede verwierf het ene na het andere grote object, zoals de Euromast in Rotterdam.

Paarlberg had ook andere kennissen. Zo maakte hij in de vastgoedhandel kennis met Willem Endstra, de twee jaar geleden geliquideerde handelaar in onroerend goed, en bij hem thuis met Heineken-ontvoerder Holleeder. Endstra, iemand met een reputatie als witwasser, beklaagde zich tegenover de politie over grootschalige afpersing door Holleeder. Justitie vermoedt dat Paarlberg voor Holleeder miljoenen euro's aan afgeperst geld heeft weggesluisd via zijn buitenlandse bedrijfjes.

Onduidelijk is of Paarlberg mededader is van Holleeder, of slachtoffer. Hij is nog niet aangeklaagd, maar staat wel op de lijst van de criminele organisatie van Holleeder. Inmiddels heeft de fiscus beslag gelegd op 47 miljoen euro aan bezittingen van Paarlberg, mede om belasting te heffen over het afgeperste geld.

Bij zijn vastgoedbedrijf Merwede wisten ze in ieder geval niets van de auto-avonturen van hun baas, zei de boekhouder van het bedrijf deze zomer tijdens een verhoor van de recherche. Ja, hij had weleens gehoord dat Jan Dirk in stilte aandelen had gekocht in Van Asselt. Maar dat was het zo'n beetje.

Voor zijn belang in de autohandel gebruikte Paarlberg een van zijn privébedrijven. Hij hield zijn meer dan tachtig over de hele wereld gevestigde brievenbusbedrijven voor de buitenwereld strikt gescheiden van zijn activiteiten als vastgoedondernemer.

Justitie wil nu het fijne weten van zijn betrokkenheid. Uit het strafdossier van Willem Holleeder blijkt dat Paarlberg wel degelijk geld van Endstra in het autobedrijf stak; in mei en juni 2003 betaalde Paarlberg uit een buitenlandse vennootschap 1,65miljoen euro aan Van Asselt. Hetzelfde bedrijfje ontving volgens justitie afgeperst geld van Endstra.

Buis, die in 2005 het oude bedrijf in Naarden voortzette onder de naam Van Asselt en Kuhn, moet de curator voorlopig elke week 5.000 euro betalen, om in elk geval een deel van zijn schuld af te lossen. Wegens verblijf in het buitenland, zegt een medewerker, is hij niet bereikbaar voor een reactie. Zijn advocaat Peter de Booij weigert ieder commentaar.

Het lijkt een milde betalingsregeling -in totaal is circa 20 miljoen euro zoek van onder meer de fiscus, het UWV en een aantal particulieren. In 1998 was Buis, in de zaak rondom Etienne U., met justitie al een schikking overeengekomen voor het schappelijke bedrag van 75.000gulden (ongeveer 35.000euro). Opnieuw lijkt een affaire voor Buis te eindigen met een sisser.

NOTES: Waarom stak de vastgoed-ondernemer Jan Dirk Paarlberg zo veel geld in een als dubieus bekendstaande onderneming?; Paarlberg:Fiat zette mij op het spoor Van Asselt; Jan Dirk Paarlberg laat via zijn advocaat Gabriël Meijers weten dat hij de reputatie van autobedrijf Van Asselt niet kende. 'Ik heb in honderden, misschien wel duizenden bedrijven geïnvesteerd. Statistisch gezien is de kans groot dat er eentje bij zit met een vlekje', zegt de vastgoedmagnaat.; Volgens Meijers heeft Paarlberg 'beduidend minder dan 10 miljoen euro' geleend aan Van Asselt. Hoeveel minder wil hij niet zeggen. De ondernemer is volgens zijn advocaat 'minstens de helft van zijn investering kwijt als gevolg van het faillissement'.; Bovendien zijn zeker geen rare deals gepleegd aan de vooravond van het faillissement, zegt Meijers. 'De curator heeft zich nooit tot Paarlberg gewend over Van Asselt, en justitie heeft hem nimmer vragen gesteld over zijn investeringen in het bedrijf.'; Meijers zegt dat Paarlberg in het noodlijdende autobedrijf investeerde 'op voorspraak van en in samenwerking met Fiat'. De Italianen lijden, net als Paarlberg, een strop van minstens de helft van hun investering door het faillissement van Van Asselt.; Meijers laat verder weten dat zijn cliënt zich keurig heeft gemeld als benadeelde in het faillissement.