Het spookt in IJmuiden, ‘speeltuin’ voor Amsterdamse criminelen

Criminelen investeren steeds succesvoller in de bovenwereld. In een serie artikelen brengt Vrij Nederland dit onderwerp voor het voetlicht. De eerste aflevering, over Rob B., fiscalist van de onderwereld, stond in VN nummer 4.

Vrij Nederland, 4 februari 2006

Door Marian Husken en Harry Lensink

Naast visserij, strandvertier en zware industrie kent IJmuiden ook serieuze misdaad. In de jachthaven hing jarenlang de top van de Amsterdamse onderwereld rond, in de oude stad zijn de Hells Angels neergestreken. Dat leidt tot onrust onder de bevolking en lokale politici. Het gemeentebestuur is al beschuldigd van ‘criminele belangenverstrengeling’. Verkiezingsretoriek, paranoia, of is de monding van het Noordzeekanaal echt een roversnest?

Raadslid Korf, ChristenUnie: ‘Ik begrijp uw standpunt niet.’ Raadslid Achterbosch, Velsen Lokaal: ‘Dan wacht u toch tot de Heilige Geest over u is gedaald?’ (Raadslid Korf beent woedend weg uit de raadszaal.) Raadslid Westerman, GroenLinks: ‘Ik maak er ernstig bezwaar tegen dat we elkaar zo benaderen.’ Raadslid Achterbosch: ‘U bedoelt als een soort misdadigers?’

Welkom in de politieke arena van een havenstadje. Hier, aan Plein 45, onder een geknoopt tapijt met kusttaferelen, vergadert de raad van de gemeente Velsen, waartoe IJmuiden samen met enkele omliggende dorpen behoort. Het is 16 februari en met het oog op de verkiezingen van 7 maart schermen de drieëndertig raadsleden hun politieke speelveld af. Dat ze daarbij af en toe op lange tenen trappen, ach, dat hoort bij het spel. Sinds de Leefbaren-revolutie van 2002 gaat het er wel vaker bloederig aan toe: Velsen Lokaal zit met veertien leden in de raad en de partij leverde drie van de vijf wethouders. Sinds-dien is het oorlog met de kleine oppositiepartijen GroenLinks, D66 en de ChristenUnie.
Maar er is meer aan de hand. De recente geschiedenis van IJmuiden is gaan opspelen nu één gemeenteraadslid het heeft aangedurfd om een delicate kwestie aan de kaak te stellen. ‘De geruchten en het gebrek aan politieke transparantie, samen met de landelijke berichten over relaties tussen onderwereld en bovenwereld,’ schrijft Wim Westerman, ‘roepen bij velen in Velsen, ook bij GroenLinks, de vraag op of personen en bedrijven die worden geassocieerd met de onderwereld samenwerken met personen uit de gemeentelijke (waarschijnlijk de politieke) bovenwereld.’

Een ingewikkelde manier om te zeggen: een of meer van mijn collega’s zouden wel eens gelieerd kunnen zijn aan duistere zakenlieden. Namen noemde Westerman niet in zijn brief, wel verzocht hij zijn collega’s in te stemmen met een enquête naar de vermeende rottigheid. Die collega’s reageerden onthutst en in sommige gevallen ‘diep geschokt’ (Velsen Lokaal): hoe haalde de fractievoorzitter van GroenLinks Velsen het in zijn hoofd om dergelijke halfbakken beschuldigingen te opperen? Hij moest dan wel ‘man en paard’ noemen. Nu waren de hele raad en het gemeentebestuur in één klap verdachte.

De teerling was geworpen. Twee raadsleden van Velsen Lokaal deden zelfs aangifte van laster en smaad. CDA-burgemeester Peter Cammaert zat behoorlijk met de kwestie in zijn maag. Hij toog naar Haarlem om daar overleg te voeren met de driehoek: zijn collega-burgemeester, de hoofdcommissaris van politie en de hoofdofficier van justitie. ‘De politie kijkt nu wat er aan de hand is,’ laat Cammaert telefonisch weten. ‘Ik wil er niets mee te maken hebben. Dat is niet zuiver vanuit mijn positie als voorzitter van het bestuurscollege.’

De politie in Haarlem zwijgt over een mogelijk onderzoek, maar een goed ingevoerde bron laat weten dat er twee rechercheurs poolshoogte komen nemen.

Discutabele ondernemers

Wat zit raadslid Westerman zo dwars dat hij zich waagde aan dit luidruchtige kattebelletje? Sinds de GroenLinkser in 2002 politiek actief werd in de gemeente Velsen, hoort hij verhalen over wel héél korte lijntjes tussen bestuur en discutabele ondernemers. Volgens hem is IJmuiden de ‘speeltuin’ voor Amsterdamse criminelen. ‘De mensen hier weten wat er aan de hand is in de jachthaven, Seaport Marina. Daar worden drugs ingevoerd. En de Hells Angels zorgen voor de afvoer.’ Westerman zegt te vermoeden dat minstens een van zijn collega’s nauwe contacten onderhield met criminelen, en sluit niet uit dat anderen – ambtenaren of wethouders – figuren uit de onderwereld bewust of onbewust hebben geholpen.

Dat dergelijke verhalen aan de dorpspomp de ronde doen, is niet verwonderlijk. Wat wil je, als de meest besproken crimineel van dit moment een sterke band blijkt te hebben met het havenstadje? Willem Holleeder had er zijn eigen appartement, aan de Kennemerboulevard, nummer 666. Het maakt onderdeel uit van een massief blok flats met uitzicht op de Noordzee, op het meest westelijke puntje van IJmuiden.

Het complex is onderdeel van Seaport Marina, de jachthaven die het privébezit was van de in 2004 geliquideerde Willem Endstra. Vanuit jachtclub The Dutch Admirals zie je nog het penthouse van de vermoorde vastgoedman, smaakvol ingericht en behangen met moderne kunst, weet een vriendin van wijlen Endstra, een van de vele minnaressen die hier de zon zag ondergaan. De voormalige eigenaar liet zijn onderkomen ooit voorzien van kogelvrij glas. Verderop zijn de balkons zichtbaar van de overige appartementen, die deels door leden van de familie Endstra werden – en worden – bewoond.

Aan de wanden van de aanpalende jachtclub – óók eigendom van de familie – hangen portretten van ’s lands zeehelden: Michiel de Ruyter, Maarten Harpertsz. Tromp. Ze hebben er ongetwijfeld neergekeken op de fine fleur van de Nederlandse onderwereld. Hier kwamen de criminele kopstukken uit het Amsterdamse circuit langs voor een goed gesprek over wit te wassen drugsmiljoenen. Soms schoven er zakenlui aan met wie ze bevriend waren en die ze later zouden hebben afgeperst. Hier werd Endstra gesignaleerd met Seaport-oprichter en hoofdstedelijk zakenman Willem Smit. Multimiljonair Jan-Dirk Paarlberg, ook investeerder in de haven, kwam er wel eens, net als de gestrande durf­ondernemer Erik de Vlieger, zakenvriend van het roemruchte groepje. Verder kon je er tot voor enkele jaren snelle speedboten van het merk Sunseeker bestellen bij het bedrijf van John ter Haak. Zijn zoon Robert stond naast oud-Heineken-ontvoerder Cor van Hout, toen deze in 2003 in Amstelveen werd geliquideerd. Robert ter Haak werd ook geraakt en overleed later aan zijn verwondingen.

Even verderop staat, met honderdtwaalf kamers, het Holiday Inn hotel. Ook van Endstra. Het werd indertijd mede gefinancierd door Rob Grifhorst, voormalig eigenaar van de Casa Rosso en ander erotisch vermaak in de hoofdstad. Rob ‘de Bouwvakker’ staat tevens te boek als goede bekende van de Heineken-ontvoerders en werd zelfs kort verdacht van betrokkenheid bij de spraakmakende kidnap. In dit hotel werd op 31 december 1999 nog een legendarische party gegeven door de eigenaar van de haven. Endstra had zakenmensen en bankiers uitgenodigd op zijn millenniumfeest, maar ook veel kopstukken uit de Nederlandse misdaad doken op, onder wie Sam Klepper en Willem Holleeder. De laatste, die nu vastzit op verdenking van afpersing, zou die nacht samen met zijn bodyguards een van de feestgangers flink hebben toegetakeld, zo staat te lezen in het strafdossier (zie ook het artikel ‘Holleeders Huzarensalade’ in Vrij Nederland van vorige week).

Kortom, bepaald geen onschuldig gezelschap. Wat het pijnlijk maakt voor IJmuiden, is dat de gemeente een publiek-private samenwerking kent met de Endstra’s.

De gemeente en Endstra

Het familiebedrijf van de Endstra’s was altijd in handen van de broers Willem en Haico en de zussen Beatrix en Astrid. Sinds de dood van Willem voert Haico de directie. Al sinds de oprichting van de haven bestaat de Kennemerstrand NV, een vennootschap waarin de gemeente eenenvijftig procent van de aandelen houdt, terwijl de vastgoedfamilie negenenveertig procent in bezit heeft.

Doel van die samenwerking is altijd geweest om het gebied ten zuiden van de jachthaven te ontwikkelen. De gemeente en Endstra droomden ervan om op het stuk opgespoten zandvlakte vakantievilla’s te bouwen. Dat project is tot op heden niet van de grond gekomen omdat er allerlei bezwaren aan kleefden. Het Kennemermeer, vlak bij de Kennemerboulevard, is inmiddels uitgeroepen tot beschermd natuurgebied. Daarnaast is buitendijkse bebouwing aan allerlei beperkingen onderworpen. Permanente bewoning is te gevaarlijk: eens in de duizend jaar kent Nederland een overstroming à la de Sint-Elisabethsvloed van 1421.

Dus veel vruchten heeft de enge band tussen privaat en publiek nog niet opgeleverd. Al die jaren schoof de gemeente wel twee van de vier commissarissen voor de NV naar voren. Dat waren altijd wethouders. Ook zat er immer een hoge ambtenaar in directie van de Kennemermeer BV, die onder de naamloze vennootschap hing. Nooit klaagde iemand daarover. Maar toen Endstra in de media onder vuur kwam te liggen en hij twee jaar geleden op gewelddadige wijze het leven liet, werd voor het eerst gemompeld ‘of dat allemaal wel zo verstandig was’. Het leidde ook tot rare situaties. Toen er een conflict ontstond tussen de Kennemermeer BV en een van de uitbaters van een strandtent, gaf de wethouder die tevens commissaris was niet thuis. Hij moest immers het belang van de vennootschap dienen.

Inmiddels is door de meeste betrokkenen ronduit gezegd dat aan die samenwerking maar een einde moet komen, of dat op zijn minst de twee wethouders moeten worden vervangen door onafhankelijke commissarissen. Dat is tot op heden niet gebeurd, en daar is raadslid Westerman ontstemd over. Burgemeester Cammaert geeft toe dat ook hij niet content is met de situatie. Bij zijn aantreden in 2003 zag hij ook wel dat er een aantal ‘probleemdossiers’ waren, waarbij de vermenging van rollen speelde. ‘Dat moet je niet doen, al was het maar om de schijn te vermijden.’ Volgens de stadsbestuurder is dat nu allemaal zo goed als opgelost. ‘Het laatste restje van de oude situatie is bijna opgeruimd. Nu geldt voor Velsen: bij twijfel niet doen. Het beeld dat hier dubieuze zakenmensen de macht hebben, mag er niet zijn.’

Maffiafilm

De Rabobank was een stuk minder traag dan de gemeente Velsen. Al maanden voor de dood van Willem Endstra wilde de bank haar banden met de in opspraak geraakte zakenman doorsnijden. De bank was bang voor imagoschade. Het leidde na Endstra’s dood zelfs tot rechtzaken tussen de nabestaanden en de financiële instelling.

Voor de buitenwacht deed de plotselinge koerswijziging van de Rabo ietwat hypocriet aan. De bank had immers jarenlang hypotheken verstrekt aan Endstra, terwijl hij al sinds 1992 onderwerp van justitieel onderzoek was. Toch kregen de bankiers gelijk van de rechter en ging de kassa op slot.

Daar wil burgemeester Cammaert nog wel iets over zeggen. ‘Ik sluit niet uit dat met Endstra van alles mis was. Maar ik wil niemand veroordelen die zelf niet is veroordeeld.’

Inmiddels lijkt de rust teruggekeerd in de jachthaven. Haico Endstra, de broer van Willem, probeert de erfenis van zijn broer te beheren en beheersen, zo goed en slecht als het gaat, met of zonder Rabo-hypotheek. Ook hij heeft zich hogelijk verbaasd over de publieke uitlatingen van GroenLinks-raadslid Westerman. ‘Ik zit erover te denken om ook een klacht wegens smaad in te dienen. Hij zegt dat wij hier hasj de haven binnensmokkelen. En dat de Hells Angels het dan vervoeren. Waar haalt die man het vandaan?’

Ja, waar haalt hij het vandaan? Uit de krant misschien? ‘We zien met onze radars in dit verband een toenemend aantal scheepvaartbewegingen voor de kust,’ zei het hoofd van de Rotterdamse zeehavenpolitie in 2004 tegen De Telegraaf. ‘ Smokkelaars zullen altijd op zoek blijven naar alternatieve mogelijkheden. Met behulp van de plezierjachtjes wordt de criminele lading naar de havens van IJmuiden, Schevingen of Stellendam gevaren, eenvoudigweg omdat hier de controle ontbreekt.’

En als Westerman de verhalen niet uit de krant heeft, dan gonzen de geruchten wel door de nauwe straatjes van Oud-IJmuiden. Daar, ingeklemd tussen het Noordzeekanaal en de havens, liggen de roots van het vissersplaatsje. Wie houdt van een aangeharkt tuintje, is hier op de verkeerde plek. Zout, wind en de uitstoot van de Hoogovens hebben het gebied aangevreten. Maar liefhebbers van rauwe charme komen volop aan hun trekken. Hier waan je je af en toe in een vervallen Britse kustplaats; op andere plekken verschijnt het decor van een maffiafilm: oude loodsen en pick-uptrucks, ondergepoept door krijsende meeuwen.

In Oud-IJmuiden en het aanpalende havengebied is het goed wiet telen. Dat is althans wat Westerman hoort als hij zijn rondjes maakt langs lokale zegslieden. In dit geval geven de feiten hem onomstotelijk gelijk. Eind vorig jaar nog sloeg de politie toe. Tussen 17 oktober en 28 november werden in dit desolate gebied elf plantages opgerold. Daarbij werden 370 lampen, 5331 planten en ruim 12.000 kilo wiet in beslaggenomen.

Lokale drugseconomie

Drugs en IJmuiden, het is een vruchtbaar huwelijk. Het was in een IJmuidense loods waar op 28 januari 1990 vijf Colombianen en drie Nederlanders werden gearresteerd: ze waren in de weer met 2658 kilo cocaïne, met een straatwaarde van 270 miljoen gulden. De eerste grote cokevangst in Nederland. Er zouden er nog veel volgen in het havengebied.

Drie jaar geleden was er nog een spectaculaire vangst, toen er een clubje duikers werd gearresteerd omdat ze in de vrachthaven van IJmuiden onder water honderden kilo’s coke van de romp van een vrachtschip plukten.

Je hoeft geen uitgesproken levendige fantasie te hebben om te veronderstellen dat Hells Angels een rol spelen bij de lokale drugseconomie. In 2000 streken ze neer in Oud-IJmuiden. Ze kochten het pand Kanaalstraat 40, doopten het – met gevoel voor humor – om tot Cuckoo’s Nest en vestigden er de motorclub Chapter Westport.

Ogenschijnlijk is er weinig veranderd. Als er een feestje is, drinkt de buurt gezellig een biertje mee met de ruige hobbyisten. Maar die onschuld is bedrieglijk. Een van de betrokkenen bij de aankoop van het pand was Lars B., een Deense Hells Angel. Hij is een vriend van Willem P., alias Grote Willem. Het duo werd in 1995 veroordeeld voor hasjsmokkel. Bij hun illegale business maakten ze gebruik van een vennootschap van Endstra. Willem P. was een vriend van de ondernemer.

Toen justitie afgelopen najaar een inval deed bij verschillende clubhuizen van de Angels, werden ook zeven leden van het IJmuidense chapter opgepakt. Ze worden samen met tientallen Angels elders in het land verdacht van geweld, afpersing, bedreiging, drugshandel en verboden wapenbezit. Een jaar eerder was Willem P. al aangehouden omdat hij samen met Willem Endstra in een moordcomplot zou zitten tegen Willem Holleeder. Tot die tijd was P., die tevens verdacht wordt van witwassen en XTC-smokkel, full member van het chapter in IJmuiden.

Angels-hang-out

Aan de rand van het oude stadsdeel ligt de spoorwegdriehoek, een desolaat terrein waar de rails in de Vissershaven dreigen te duiken. Met argusogen kijken Westerman en zijn medestanders naar de geplande ontwikkelingen in deze buurt. Het gebied moet een ‘kwaliteitsimpuls’ krijgen, zoals dat in het jargon van ruimtelijke ontwikkeling heet.Er moeten onder andere bedrijfspanden komen, en Westerman meent dat de bestemmingsplannen wel erg makkelijk zijn aangepast. Hij vermoedt dat projectontwikkelaars met belangrijke grondposities via gemeentelijke beïnvloeding hier hun slag proberen te slaan. GroenLinkser Westerman krijgt bijval van een lokale zakenman, die onder geen beding zijn naam genoemd wil zien. ‘De link tussen dat gebied en het gemeentehuis is nauwer dan de buitenwacht ziet.’

Een van de belanghebbenden in het gebied is Jos Mossinkoff, een regionaal bekende vastgoedman. Hij wil niet ingaan op alle veronderstellingen maar zegt wel ‘geen enkele invloed’ te hebben op het stadsbestuur. Hij heeft onder andere een pand in de Jägerstraat, vlak bij de Angels-hang-out. Dat is voor twee miljoen euro verkocht aan Bouwfonds van ABN Amro, mits het bezit ‘in gesloopte staat’ wordt geleverd.

Iets verderop, aan de Halkade, zat tot voor kort op nummer 9 het luxe visrestaurant Imko’s. Uitbater Imko Binnerts had een Michelin-ster verdiend met zijn kookkunsten, maar ging vorig jaar desondanks failliet. Het gebouw staat te verpieteren aan de rand van het industriegebied dat aan Oud-IJmuiden grenst. Eigenaar van het perceel is BMG Vastgoed van zakenman Andries Borgeld, tevens eigenaar van de gereedschapverhuurder Bo-Rent. Twee jaar geleden kocht hij een sauna in Santpoort-Zuid, net onder IJmuiden en ook onderdeel van de gemeente Velsen. Het complex ligt tegenover de plaatselijk beroemde Ruïne van Brederode en is ook zo’n veelbesproken plek. De vorige eigenaar, van wie werd gezegd dat hij een kapitaal vergaarde met de handel in hasj, verbouwde de sauna voor miljoenen guldens. Al snel gingen de geruchten dat het een ontmoetingsplek was voor penoze, dat er nauwelijks ‘normaal’ bezoek kwam en dat het vooral diende om geld wit te wassen.

Ook Wim Westerman komt met dit verhaal op de proppen. Sterker nog, hij stak onlangs een heel betoog af tegen de IJmuider Courant waarin hij stelde dat het zijns inziens nog steeds niet pluis is bij de sauna. De krant belde eigenaar Andries Borgeld om wederhoor, waarop de ondernemer en zijn advocaat meteen in paniek schoten en dreigende taal uitsloegen. Vooralsnog heeft de krant het stuk niet gepubliceerd. We bellen Borgeld. ‘Ik zit niet te wachten op dergelijke publiciteit. Ik heb nooit, maar dan ook nooit iets te maken gehad met drugs of welke vorm van criminaliteit ook.’ De zakenman toont zich verbijsterd over de geruchten. ‘Ja, de man van wie ik het heb gekocht zat in de hasj, maar daar heb ik toch niets mee te maken? Maar wat krijg je straks? Dan denken de mensen: waar rook is, is vuur.’

Privéfeestjes

Waar het al jaren rookt en waar zeker een vuurtje brandt, is het Fort Eiland. Als een aangespoelde zeehond ligt deze zanderige fortificatie in de monding van het Noordzeekanaal. Begin vorige eeuw maakte het Fort Eiland deel uit van de Hollandse Linie. De gemeente Velsen zat er een tijdje mee in haar maag, dacht erover om het te laten afzinken, maar besloot uiteindelijk het eiland op te knappen. Daarvoor kwam de provincie Noord-Holland enkele jaren geleden met tien miljoen gulden over de brug.

‘Er gaan in IJmuiden geruchten,’ zegt Klaas Langendoen. ‘Mensen zouden geld in eigen zak hebben gestoken.’ Klaas Langendoen, inwoner van Velsen, zelfstandig adviseur en voormalige chef van de Criminele Inlichtingen Dienst (CID) Kennemerland (hij sneuvelde bij de IRT-affaire), had grootse plannen met het eiland. Hij wilde er een dagattractie van maken voor toeristen.

Zijn voorstel lijkt het niet te halen. De gemeente heeft andere plannen. Maar omdat het eiland ‘schoon’ moet worden opgeleverd, en het financieel een rommeltje leek, liet de gemeenteraad eerst adviesbureau Boer & Croon een onderzoek doen. De Amsterdamse adviseurs leek het verstandig om een forensisch accountantonderzoek te laten doen, ofwel: de boekhouding moest binnenstebuiten worden gekeerd en iedere betrokkene moest worden gescreend op mogelijke malversaties. Dat is nooit gebeurd.

Wel liet het Velsense bestuur de huisaccountant KPMG alsnog een screening doen. En die viel positief uit. Het viel allemaal wel mee met Fort Eiland. ‘Daar is al zo veel onderzoek naar gedaan,’ verzucht burgemeester Cammaert. ‘Er is geen nieuwe aanleiding voor.’

Dat zijn Klaas Langendoen en Wim Wester-man niet met hem eens. De oud-IRT-man kent vooral verhalen dat het eiland misbruikt werd door de verantwoordelijke ambtenaren, die er privéfeestjes gaven.

Inmiddels is volgens hem bekend geworden dat er een tekort in de begroting is van een half miljoen euro en dat er 28.000 euro is ‘verdwenen’: de creditcard van de betrokken stichtingen zou geplunderd zijn. Wim Westerman wijst erop dat het bestuur maar niet over de brug wil komen met informatie. ‘Als je in deze gemeente vraagt om nadere informatie, wordt het meteen onder de pet van geheimhouding gestopt.’

In een mooi hoekhuis, daterend uit het begin van de vorige eeuw, op een steenworp van Oud-IJmuiden, haalt Floor Bal zijn schouders op. Hij werd in 2002 wethouder Economische Zaken voor Velsen Lokaal, maar struikelde binnen een jaar over het dossier Fort Eiland. Ten onrechte, meent de gewipte bestuurder. Hij wordt gek van het aanhoudende gesteggel over deze affaire en andere vermeend dubieuze verwikkelingen in zijn woonplaats. Volgens hem zoekt Wim Westerman spijkers op laag water. ‘Er is in dit land vrije inschrijving, alle stukken zijn openbaar, en zo niet, dan is er de Wet Openbaarheid Bestuur. Wim weet dat wel, maar gebruikt het niet. Kan hij dat niet, of wil hij dat niet?’

Bal is tegenwoordig fractievoorzitter van Velsen Lokaal en begrijpt niet dat zijn politieke tegenstander uitgerekend op dit moment, weken voor de verkiezingen, met beschuldigingen van belangenverstrengeling en, erger, criminele hand- en spandiensten komt. ‘GroenLinks zit hier al twintig jaar in de raad en nooit een wanklank over dit onderwerp. Ze hebben er altijd bijgezeten, bij al die afspraken. Ook die met Endstra.’

Als wethouder Economische Zaken was Bal ook commissaris voor de Kennemerstrand NV, het samenwerkingsverband met de Endstra’s. Bal is er dan ook van overtuigd dat zijn opponent Westerman over hem spreekt als de GroenLinkser vermoedt dat er een raadslid is dat ‘dubieuze’ contacten zou onderhouden met criminelen.

Op 17 mei 2004, de dag dat Endstra voor zijn kantoor in Amsterdam werd vermoord, stond de ex-wethouder voor de camera’s van Nova. Hij verklaarde publiekelijk dat hij er geen enkel probleem in zag dat zijn gemeente jarenlang zaken had gedaan met de geliquideerde vastgoedman. ‘Endstra is nog nooit veroordeeld. Moeten wij dan op de stoel van de rechter gaan zitten?’

Malversaties

Er zijn nog meer zaken waar Westerman en de zijnen ‘vermoedens van malversaties’ bij hebben. De herinrichting van de IJmuidense binnenstad, waar volgens hen projectontwikkelaars de touwtjes naar zich toetrekken, met oogluikende toestemming van de gemeente. Of de snelle verkoop van het landgoed Beeckestein, waar de gemeentekas mee kan worden gespekt.

De dorpstamtam bleef niet onberoerd: de Hells Angels zouden gegadigde zijn en een seksclub in het chique pand willen vestigen, klonk het samenzweerderig. Het zijn lokale sores die vermengd – of verward? – lijken te worden met ernstiger zaken die spelen in de Amsterdamse onderwereld en doorsijpelen naar de kustplaats. Een verband tussen het moord- en afpersingsgeweld rond Holleeder, Endstra en de Hells Angels enerzijds, en plaatselijke schandalen als mismanagement op een eiland anderzijds, is vooralsnog ver te zoeken.

Verband of niet, de musketten zijn geladen voor de onvermijdelijke verkiezingsdebatten, die tot 7 maart in hevigheid zullen toenemen. En daarna? Gaat de geest weer in de fles of blijft het spoken in IJmuiden? Burgemeester Cammaert hoopt op het eerste. ‘Al die dossiers zijn politiek van haver tot gort uitgekauwd. Meneer Westerman heeft als raadslid allerlei instrumenten tot zijn beschikking. Hij kan om een enquête verzoeken, hij kan naar de Rekenkamer stappen. Maar meneer Westerman heeft het gevoel dat hij niet aan zijn trekken komt. Het verwondert me dat hij het zo hard heeft gespeeld. Nou ja, de politieke belangen zijn groot.’

Terug naar Plein 45, terug naar het gemeentehuis, waar het presidium – de verzamelde fractievoorzitters van de Velsense raad – op 16 februari spreekt over de kwestie-Westerman. Vraag is of de leider van het GroenLinks-smaldeel zich wel heeft gehouden aan de gedragscode van de gemeenteraad. Niet dus. De verontruste politicus had zijn vermoedens eerst moeten melden aan de burgemeester. Excuses zijn op zijn plaats, en die maakt Westerman dan ook. Eerder, op vrijdag 3 februari, al schriftelijk. ‘Aan de ambtenaren en alle anderen die zich door mijn open brief ten onrechte voelen gekwetst, bied ik mijn oprechte verontschuldigingen aan.’

Maar vanavond dus mondeling, ten overstaande van zijn gepikeerde collega’s. Wederom toont Westerman berouw, maar allengs slaat zijn betoog om in opnieuw een aanklacht. ‘Een aantal verhalen blijft zich bevestigen uit verschillende bronnen,’ klinkt het omineus. Hij vermijdt de naam Endstra angstvallig, maar het bevreemdt Westerman wel dat de gemeente nog steeds in de Kennemerstrand NV zit, ‘terwijl tijdens de discussie van vermeende betrokkenheid bij onzuivere praktijken, de Rabobank zich net losmaakte van iemand’. De kernvraag luidt dan ook: ‘Wat valt er hier in Velsen te verbergen?’

Na het lange betoog van de hoofdrolspeler in dit lokale drama blijft het opvallend rustig op het vaak zo roerige speelveld van de Velser politiek. Raadslid Meerhof van de PvdA verwoordt de mening van de andere aanwezigen het best als hij zegt: ‘Complottheorieën kloppen altijd als je ze bedenkt, bijna nooit als je ze onderzoekt.’

Voorlopig is het wachten op de bevindingen van de politie Haarlem. Westerman liet in de IJmuider Courant weten naast de telefoon te zitten om aan de politie zijn verhaal te kunnen doen, all the way, met naam en toenaam van degene die hij verdenkt van bedenkelijke connecties. ‘Pas dan kan ik alles vertellen.’