Het spel, de knikkers maar vooral de adrenaline;
Lunch met Jan-Dirk Paarlberg over zijn opmars als spelmaker

Op zijn 32ste vond Jan-Dirk Take Paarlberg het tijdstip rijp om zijn vak van investmentbanker in de Londense City over te dragen aan de jongere generatie. Hoogste tijd om echt voor zichzelf te beginnen. Veertien jaar later heeft hij menig avontuur als entrepreneur overleefd. Wat heet! Paarlberg beheert nu een vastgoedportefeuille van euro 2,75 miljard.

Het Financieele Dagblad, 18 januari 2003

Door Jan Kees Kokke

Binnenkort verhuist hij zijn hoofdzetel naar het Amsterdamse Museumplein. Daar voltooit hij de restauratie van een monumentale villa, vijftig jaar lang bewoond door paters. Het enige vrijstaande pand op het enorme plein. Naast het Van Gogh Museum. Zelf forenst hij nog steeds vanuit zijn woning in Londen en pendelt tussen zijn huidige hoofdkantoor, kasteel Bolenstein aan de Vecht, en het Uni-Invest Centre bij het Amsterdamse Leidseplein.

Uni-Invest, het vastgoedfonds, is zijn laatste grote acquisitie. De laatste? 'Nee, we zitten alweer naar een paar nieuwe te kijken, waaronder twee hele grote', vertelt hij op de zachte, aarzelende toon die hem eigen is.

Hij vindt het spel leuk. Hij speelt het met verve. Maar altijd in de luwte. Jan-Dirk Paarlberg is een man die niet graag op de voorgrond treedt.

Vanwaar die terughoudendheid? 'Misschien is het wel verlegenheid', oppert hij met grote vragende ogen. Ook dat is spel. Want hij weet natuurlijk dat je het met verlegenheid niet ver schopt. Zeker niet in de wereld waarin hij opereert.

Lunch! Nee, niet op de Rotterdamse Euromast, waarmee hij grootse plannen heeft. Nee, niet in de Amsterdamse P.C. Hooftstraat, waar hij het merendeel van de panden bezit. Nee, niet in 't Jagershuis aan de Amstel, Tante Koosje in Loenen aan de Vecht of een van de andere restaurants die hij links en rechts als spielerei verzamelde. Nee, niet in zijn private guesthouse Seven One Seven, een hotel, even klein als prestigieus, op de Amsterdamse Prinsengracht.

Kortom, binnenshuis leek er genoeg keuze. Toch laat Paarlberg extern reserveren. In de Brasserie, beneden in de parterre van het Amstel Hotel.

'We zijn bezig alle horeca-exploitatie af te stoten. Het is een uit de hand gelopen hobby. Maar het bleek eigenlijk een dagtaak op zich. En horeca runnen is niet makkelijk. Nee, het onroerend goed houden we. En een zaak, Hotel Seven One Seven. Heel klein, acht suites. Dat is zo ongelofelijk leuk. Bij toeval tegen aangelopen'.

We zitten in een rustig hoekje aan het venster waar het water van de Amstel op ooghoogte tegen aanklotst. Een open haard. Blauwleren stoelen. Geruit tapijt. De warme sfeer van een bibliotheek in een Engels landhuis.

Het lijkt precies dezelfde sfeer van de kamer waar hij eens kantoor hield, hoog boven in een modern gebouw bij Diemen. Vandaar uit runde Jan-Dirk Paarlberg indertijd Mediamax, exploitatie van buitenreclame. Een luidruchtige bedrijfstak, niet bepaald zijn stiel. De ex-bankier zette er zijn tanden in. In 1990 kocht hij het zieltogende bedrijfje voor het symbolische bedrag van Fl 1. Inclusief de schulden. Het bedrijf was technisch failliet. En er zaten zelfs nog meer lijken in de kast dan Paarlberg had vermoed. Hij pompte er Fl 7 miljoen van zijn eigen geld in.

Tien jaar later is Mediamax een van de grootste spelers op de Nederlandse markt voor buitenreclame. Vooral dankzij zijn handige spel om billboardvergunningen te verwerven in de grote steden. De concentratietendens zette zich verhevigd voort. Er werden 'ridicule prijzen' betaald voor bedrijven met een stevige positie. De koper werd het Amerikaanse mediaconcern Viacom. Hoeveel betaalde Viacom? Paarlberg blanco: 'Een hele goede prijs. Heel goed, ja.'

Dat was 2000. Nu is hij een vastgoedtycoon. Althans voor Nederlandse begrippen.

Hij neemt een slokje van zijn aperitief, een 'virgin mary', een 'bloody mary' zonder alcohol. Hij bestelt een Caesar Salad. 'Zonder croutons graag, maar mag ik er misschien een klein beetje extra parmezaan op?' Nooit verheft Jan-Dirk zijn stem. Nooit is zijn toon gebiedend.

Jan-Dirk Take is het, om precies te zijn. Fries? Nee, volbloed Amsterdammer. Zijn grootvader handelde in groenten en fruit, zijn vader stond met een groothandel in aardappelen op de Centrale Markt. Jan-Dirk ging na zijn middelbare school in New York studeren. Eerste baan bij de Rabo Bank. 'Heel kort, wel direct heel leuk.' Daarna even bij European Banking Company in Londen. Vervolgens werd hij gevraagd door J. Henry Schroder Wagg & Co. in Londen om vandaar vrij snel over te stappen naar Salomon Brothers, waar hij het non-dollar emissiebedrijf opzette. 'Toen ik er kwam zaten we met zestig man, toen ik er zes jaar later wegging met 1400. Ik heb het hele non-dollar emissiebedrijf bij Salomon ''from scratch'' opgebouwd.'

Waarom stopte hij er al op zijn 32ste mee? 'Ik wilde niet mijn hele leven bankier blijven. Het was een rare cyclus daar in Londen. Oudere mensen zag je niet. Van onder kwamen er steeds jongere bij. De gemiddelde leeftijd was in die tijd 28. Ik was 32 toen ik eruit stapte.'

Om in het vastgoed te stappen? 'Oh nee. Dat was niet iets nieuws voor me. Beleggen in vastgoed heb ik er al van jongs af aan altijd bij gedaan. Gut, ik zou zelfs niet eens meer weten wat het eerste pand was dat ik kocht. Maar eigenlijk had ik architect willen worden.'

Even maakte hij een zijsprongetje naar de mediawereld. Een deelname in de uitgeverij Media Nederland. Medeaandeelhouder was de venture capital club VCI, die met Joop van de Ende TV10 wilde opzetten. Met als ondersteuning een buitenreclamebedrijf!

Het TV10-plan strandde. Ergens op de grond lag nog het buitenreclamebedrijf. Paarlberg rook eraan en hapte toe. En zo kwam van het een het ander. In zijn Mediamax-tijd kocht Paarlberg de Euromast, de grootste reclamezuil in Nederland.

Dat was in 1996 en Paarlberg zag in de Euromast meer dan een enorme reclamezuil. Er zat een flink stuk grond omheen, pal aan de Maas. Hij bracht de mast onder in een van zijn beleggingsmaatschappijen, de Merwede Group. Hij ontwikkelde een plan en huurde een Amerikaans architectenbureau, goed thuis in megatorens, in.

Het resultaat was, op papier, de hoogste toren van Europa, omgeven met kantoren, woningen, theaters, hotels, restaurants. Kortom, wonen, werken en leisure. Zelfs een jachthaven. Er was sprake van een investering van Fl 1,5 miljard. Met Ballast-Nedam als partner.

Wordt het een landmark? De Paarlberg Tower? 'Nee, die ambitie heb ik niet. Het project heet Euro Tower. Ik denk niet dat er ooit mijn naam op komt. Ik ben geen Trump.'

De gemeente Rotterdam schoot het plan keer op keer af. Van binnen heeft de Euromast inmiddels een totale facelift gekregen. En de plannen voor buiten? In zes jaar zijn ze inmiddels drie keer aangepast. Wanneer denkt Paarlberg te beginnen? 'Ik kan er helemaal niets over zeggen. Zit het tegen? Nee, nee, we zijn volop aan het praten met de instanties.'

Hij steekt nog eens de brand in zijn Davidoff-sprietje. Hij zwijgt en kijkt ons vragend aan. De metamorfose die hij in de Amsterdamse P.C. Hooftstraat bewerkstelligde, ging hem makkelijker af. Vijf jaar geleden begon hij er posities in te nemen. Met zijn opmars als belegger in de P.C. rukten tegelijkertijd de monobrands op. 'Nee, dat was geen toeval. Ik denk dat wij een hele verandering in die straat teweeg hebben gebracht. De P.C. was vroeger een beetje een ratjetoe. Maar ik zag hoe soortgelijke straten, zoals Bondstreet, zich in het buitenland ontwikkelden tot dure modestraten. Zo hebben we de P.C. ook een beetje bijgestuurd. Door bepaalde huurders uit te kopen en naar nieuwe huurders te zoeken die de P.C. een internationaler tintje geven. Ik moet zeggen, dat is aardig gelukt.'

Een straatje verder, op het Museumplein, staat het nieuwe hoofdkantoor van zijn Merwede Group in de steigers. Het is een statige villa, ooit door Kuypers ontworpen als particuliere woning. Paarlberg had al menige poging ondernomen om het pand in handen te krijgen voor het werd geveild. Hij sloeg toe met een bod van Fl 15,2 miljoen. Daar komen nog ettelijke miljoenen bij voor de restauratie.

Waarom verhuist hij van de rustige Vecht naar het drukke centrum van Amsterdam? 'De keuze is een beetje ingegeven door mijn partner, David Beesemer. Hij woont zelf op de Apollolaan en heeft het idee dat hij straks van huis naar kantoor kan lopen. Zelf maakt het me niet zoveel uit waar ik zit. Ik woon al twintig jaar in Londen. Maar misschien ga ik straks op Bolenstein aan de Vecht wonen.'

Samen met Beesemer bestuurt Paarlberg een stoet vastgoedbedrijven. De belangrijkste zijn Merwede Group, Oyster Group en Cantor Holding. Jongste loot is Uni-Invest.

'Ik zat al twee jaar geleden bij Richard Homburg van Uni-Invest aan tafel om te vragen of hij zijn protective measures, zoals ik het maar even noem, wilde verkopen. Nee, dat kon hij niet doen. Toen bleek hij in onderhandeling met VastNed, maar die overname ging niet door. Een jaar geleden kwam Homburg bij me terug. Hij vroeg VastNed euro 155 miljoen voor zijn protective measures. Wij hebben euro 55 miljoen betaald. Voor de overname van Uni-Invest hebben we samen met Lehman Brothers euro 884 miljoen betaald. Een prachtig gespreide portefeuille ter waarde van euro 2 miljard.'

Hij geniet van het opzetten van dit soort deals en het uitdenken van de financiele constructies. Maar, zegt hij, onroerend goed is geen doel. Het is een middel. Een middel waartoe? 'Als je knikkert en je wil in het spel blijven heb je meer knikkers nodig. Het spel, dat is het leukste. Is het verslavend? Ja, ik denk het wel. De adrenaline die je voelt als je een deal afrondt. Helemaal als die succesvol is.'

Soms is hij spelbreker. Zo vroeg Eric Albada Jelgersma hem een jaar geleden Fl 200 miljoen om diens positie bij het stagnerende supermarktconcern Laurus te helpen versterken. 'Maar Jelgersma kon geen cijfers laten zien. Ja, dan houdt het op.'

Hij heeft zijn Bentley, waarin hij in zijn Mediamax-dagen reed, inmiddels aan de kant gezet. Hij heeft een mooi huis in St. Johns Wood in Noord-Londen. En hij is dol op zijn verzameling Van Dongens. En hij loopt met het plan rond om een huis voor misdeelde kinderen te stichten. Een pand zal geen probleem zijn. Sport boeit hem helemaal niet. Wat nog wel, behalve het spel van de deals?

'Elke zaterdag ga ik met mijn zoon Max op stap. We gaan naar musea, theaters, lopen door de stad, rijden wat rond door Londen. Nu is hij zestien en de ''rapport'' die je krijgt, is ongelofelijk leuk. Oh, nee, ik zit niet te wachten tot hij mij opvolgt. Dat zou ik een foute gedachte vinden. Hij moet zich ontwikkelen in een richting die hij belangrijk vindt. Dat heb ik zelf ook gedaan.'